Παθήσεις προστάτη

Οι παθήσεις του προστάτη αφορούν μια μεγάλη μερίδα του ανδρικού πληθυσμού και μπορεί να επηρεάσουν την ούρηση και την εκσπερμάτιση. Ο προστάτης προΐσταται της ουροδόχου κύστης, από όπου προέρχεται και το όνομά του, και αποτελεί αδένα του ανδρικού αναπαραγωγικού συστήματος που περιβάλλει την ουρήθρα και συμβάλλει στην παραγωγή και αποθήκευση του σπέρματος. Έχει μέγεθος κάστανου και η κύρια λειτουργία του είναι να εκκρίνει το προστατικό υγρό (PSA), που από κοινού με τα σπερματοζωάρια και το υγρό των σπερματοδόχων κύστεων συνθέτουν το σπέρμα. Οι πιο συνήθεις παθήσεις του είναι η Καλοήθης Υπερπλασία Προστάτη, ο καρκίνος του προστάτη και η προστατίτιδα-πυελικό άλγος.

Καλοήθης Υπερπλασία Προστάτη

Πρόκειται για μία από τις πιο συχνές παθήσεις του ουροποιητικού συστήματος, που, αν και δεν είναι απειλητική για τη ζωή του πάσχοντα, μπορεί να επιδεινώσει την ποιότητα της ζωής του, εφόσον δεν τύχει έγκαιρης και κατάλληλης θεραπείας. Όσο ο άνδρας μεγαλώνει τόσο αυξάνεται και το μέγεθος του προστάτη του. Και όσο αυξάνεται το μέγεθος του προστάτη τόσο υπερτρέφεται η ουροδόχος κύστη, ώστε να βοηθήσει τη ροή των ούρων να ξεπεράσει τον διογκωμένο αδένα. Συνήθως η εν λόγω πάθηση εμφανίζεται με μεγαλύτερη συχνότητα σε παχύσαρκους άνδρες, σε άνδρες που δεν ασκούνται, σε άτομα που αντιμετωπίζουν στυτικά προβλήματα ή πάσχουν από μεταβολικό σύνδρομο.

Τα κυριότερα συμπτώματα της Καλοήθους Υπερπλασίας Προστάτη είναι η συχνουρία, η νυκτουρία, η επιτακτική ούρηση και η ακράτεια από έπειξη, η μείωση της ροής των ούρων, η δυσκολία στην έναρξη της ούρησης, η αίσθηση ατελούς κένωσης, η διακοπτόμενη ούρηση, η απώλεια σταγόνων ούρων μετά την ούρηση και η πλήρης αδυναμία ούρησης. Επίσης, η πάθηση μπορεί να εκδηλωθεί με πόνο στην κύστη κατά την ούρηση, αλλά και με αιματουρία. Όλα αυτά τα συμπτώματα έχουν και κοινωνικό και επαγγελματικό αντίκτυπο στον πάσχοντα.

Η έγκαιρη διάγνωση είναι ιδιαίτερα σημαντική, ώστε να αποφευχθούν τα χειρότερα, που σε προχωρημένο στάδιο της πάθησης μπορεί να είναι από ουρολοιμώξεις μέχρι νεφρική ανεπάρκεια. Όσο για την αντιμετώπιση της πάθησης υπάρχει πλέον στη διάθεση των ουρολόγων μια σειρά σύγχρονων χειρουργικών ενδοσκοπικών μεθόδων, ανώδυνων, λιγότερο τραυματικών και πιο αποτελεσματικών. Μεταξύ αυτών περιλαμβάνονται η διουρηθρική προστατεκτομή (TUR-P) και η TURis ή αλλιώς διουρηθρική εκτομή σε φυσιολογικό ορό με παράλληλη εξάχνωση σε πλάσμα.

Καρκίνος του προστάτη

Πρόκειται για τον πιο συχνό ανδρικό καρκίνο. Μάλιστα, στις περισσότερες περιπτώσεις δεν εμφανίζει συμπτώματα, παρά μόνο όταν έχει εξελιχθεί αρκετά, γι΄ αυτό και χαρακτηρίζεται ως μια σιωπηρή πάθηση. Ακριβώς αυτός ο ασυμπτωματικός του χαρακτήρας καθιστά τον προληπτικό έλεγχο ιδιαίτερα σημαντικό για τον έγκαιρο εντοπισμό του και την αποτελεσματική αντιμετώπισή του.

Παράγοντες κινδύνου για τον καρκίνο του προστάτη θεωρούνται η ηλικία, η γενετική προδιάθεση και το οικογενειακό ιστορικό, ενώ σε μικρότερο βαθμό παίζουν ρόλο ο τρόπος ζωής του ασθενούς, η διατροφή και το περιβάλλον όπου ζει.

Ο καρκίνος του προστάτη, όταν αρχίζει να εμφανίζει τελικά συμπτώματα, εκδηλώνεται με δυσκολία στην ούρηση, αδυναμία ούρησης, διακοπτόμενη ροή ούρων, επιτακτική ανάγκη για ούρηση,  συχνουρία κυρίως κατά τις νυχτερινές ώρες, ατελή κένωση της κύστης, εμφάνιση αίματος στα ούρα ή στο σπέρμα, δυσφορία κατά την ούρηση και επώδυνη εκσπερμάτιση. Ο κίνδυνος με τα συμπτώματα του καρκίνου του προστάτη είναι πως συχνά μοιάζουν με αυτά άλλων, λιγότερο σοβαρών ουρολογικών παθήσεων και δεν τυγχάνουν από την αρχή της απαιτούμενης προσοχής, οπότε χάνεται πολύτιμος χρόνος

Ο συστηματικός έλεγχος για την έγκαιρη διάγνωση του καρκίνου του προστάτη περιλαμβάνει τη δακτυλική εξέταση του προστάτη μία φορά τον χρόνο και την ειδική εξέταση αίματος που μετρά το ειδικό προστατικό αντιγόνο PSA κάθε τρία χρόνια και μετά τα 60 κάθε δύο. Πάντως, η οριστική διάγνωση της πάθησης εξασφαλίζεται με βιοψία συνδυασμένη με διορθικό υπερηχογράφημα.

Η χειρουργική αντιμετώπιση του καρκίνου του προστάτη περνά από τη ριζική προστατεκτομή, η οποία μπορεί διενεργηθεί με ανοιχτό χειρουργείο, λαπαροσκοπικά, αλλά και ρομποτικά, ενώ πλέον αξιοποιούνται και ακόμα πιο προηγμένες τεχνικές, όπως η Robotic HIFU Focal One, που είναι το ίδιο αποτελεσματική, μειώνοντας όμως σημαντικά  την πιθανότητα επιπλοκών που έχει η ριζική προστατεκτομή, όπως είναι η ακράτεια ούρων και η στυτική δυσλειτουργία.

Προστατίτιδα

Πρόκειται για μια επίσης πολύ συχνή πάθηση του προστάτη. Είναι ουσιαστικά η κατάσταση κατά την οποία ο προστάτης φλεγμαίνει, με συνέπεια τον πόνο ή τη δυσκολία στην ούρηση. Η αιτιολογία της κυμαίνεται από μια βακτηριακή λοίμωξη, που οδηγεί σε οξεία βακτηριακή προστατίτιδα, μέχρι μια νευρική βλάβη στο κατώτερο ουροποιητικό, που μπορεί να έχει δημιουργηθεί εξαιτίας κάποιου τραύματος στην περιοχή ή μιας χειρουργικής επέμβασης. Σε αυτή την περίπτωση κάνουμε λόγο για προστατίτιδα μη βακτηριακής αιτιολογίας. Συχνά πάντως το ακριβές αίτιο δεν γίνεται γνωστό.

Οι παράγοντες κινδύνου που μπορούν να ευνοήσουν την εμφάνισή της είναι η ηλικία –η προστατίτιδα προτιμά τους νέους και τους μεσήλικες- το ιστορικό προστατίτιδας, η μόλυνση στην ουρήθρα ή την ουροδόχο κύστη, το πυελικό τραύμα, η χρήση καθετήρα, η βιοψία προστάτη και η λοίμωξη από HIV/AIDS.

Πώς όμως εκδηλώνεται η προστατίτιδα; Τα πιο κοινά της συμπτώματα, που μπορεί να κάνουν την εμφάνισή τους τόσο σταδιακά όσο και αιφνιδιαστικά, είναι το αίσθημα καύσου κατά την ούρηση, η νυχτουρία, η δυσκολία στην ούρηση, η επιτακτική ανάγκη ούρησης, η αιματουρία, τα θολά ούρα, ο πόνος στο περινέο και τους όρχεις, η ενόχληση χαμηλά στη μέση, η έκκριση απροσδιόριστων υγρών και η επώδυνη εκσπερμάτιση.

Η προστατίτιδα μπορεί να είναι τεσσάρων τύπων:

-Οξεία βακτηριακή προστατίτιδα: Η αιτιολογία της είναι βακτηριακή, εμφανίζεται ξαφνικά και οι διαταραχές της ούρησης συνοδεύονται από πυρετό, ρίγη, ναυτία και εμετό.

-Χρόνια βακτηριακή προστατίτιδα: Όταν η προστατίτιδα είναι βακτηριακής προέλευσης, αντιμετωπίζεται με τη χορήγηση αντιβίωσης. Συχνά όμως η αντιβίωση δεν αρκεί, με συνέπεια η νόσος να υποτροπιάζει ή να λαμβάνει χρόνιο χαρακτήρα, επιμένοντας καιρό. Σε αυτή την περίπτωση μπορεί τα συμπτώματα να εμφανίζονται και να εξαφανίζονται ανά διαστήματα.

-Χρόνια προστατίτιδα/σύνδρομο χρόνιου πυελικού άλγους: Είναι μια προστατίτιδα μη βακτηριακής προέλευσης. Πρόκειται για τον πιο κοινό τύπο προστατίτιδας, με τα συμπτώματα να είναι διακοπτόμενα.

-Ασυμπτωματική φλεγμονώδης προστατίτιδα: Πρόκειται για μια σιωπηρή μορφή προστατίτιδας, αφού δεν συνοδεύεται από συμπτώματα. Συνήθως εντοπίζεται με κάποια άλλη τυχαία εξέταση στην περιοχή του προστάτη.

Για τη διάγνωση της προστατίτιδας απαιτείται μια σειρά εξετάσεων, από ουρολογικό και αιματολογικό έλεγχο μέχρι προστατική μάλαξη και απεικονιστικές εξετάσεις, που περιλαμβάνουν ακτινογραφία προστάτη, ουροποιητικού ή και διορθικό υπερηχογράφημα. Όσον αφορά στη θεραπευτική οδό που επιλέγεται κάθε φορά, αυτή εξαρτάται από την αιτιολογία. Έτσι, η θεραπεία μπορεί να περιλαμβάνει την αντιβίωση,  τους Α’ αναστολείς και τα αντιφλεγμονώδη. Σε κάποιους τύπους χρόνιας προστατίτιδας τα τελευταία χρόνια εφαρμόζεται και η μέθοδος των κρουστικών κυμάτων.